Thầy giáo Trần Quý Phi có bài viết trao đổi về dự thảo kỳ thi THPT quốc gia 2017, trong số đó có việc thi trắc nghiệm môn Toán.
Hơn một tuần này dư luận xốn xang về vấn đề đổi mới thi tốt nghiệp THPT. Có hai luồng ý kiến - quan điểm cơ bản. Luồng thứ 1 cho rằng chưa nên triển khai đổi thay ngay trong năm Bính Thân này, vì những vấn đề còn cần phải đánh giá, sẵn sàng kể cả về phương tiện kỹ thuật lẫn tâm lý học sinh. Luồng ý kiến thứ hai, cực đoan hơn, cho rằng nhìn chung là ko nên triển khai thi trắc nghiệm môn Toán ở cuộc thi tốt nghiệp THPT, vì làm như thế sẽ triệt tiêu tư duy toán học, làm mất đi những ưu thế về giáo dục toán học mà các năm Bính Thân chúng mình đã đạt được.
Bản thân tôi cũng cho rằng triển khai các đổi thay ngay bên trong năm 2017 là hối hả, vì về tâm lý, các thí sinh vẫn có sự bắt đầu chuẩn bị cho một kỳ thi như năm nay và hơn thế nữa. Về mặt k/thuật, cần khoảng thời gian để xây dựng và kiểm định chuỗi ngân hàng đề thi theo các lý tưởng khoa học và sư phạm gắt gao. ở đây tôi muốn bàn nhiều hơn về luồng ý kiến - quan điểm thứ hai.
Tôi nghĩ chuyện học nói chung và thi cử hơi giống chuyện đá banh tại chỗ ai cũng có thể bàn. Âu cũng được xem là là lẽ thường tình trong một xã hội chan hòa và tôn trọng quyền mỗi người. Có điều khác với đá banh, với mọi người chỉ là trò chơi, chuyện thi cử rõ rệt chẳng phải là chuyện chơi mà là chuyện khoa học - công nghệ. khoa học về đánh giá, đo lường. Người có nhiệm vụ đơn vị chịu trách nhiệm thi cử phải biết rõ khoa học đó, phải có căn cứ để thuyết phục mọi người, cả giải thích lý thuyết lẫn minh chứng thực nghiệm. Người tham dự thi và nhiều người liên quan cũng nên cẩn trọng lúc đóng góp ý kiến, thảo luận.
Những tổ quốc có nền giáo dục tiên tiến là nhờ có những kỳ thi tốt, đó là điều chưa thể chối biện hộ. Và muốn có những kỳ thi tốt như vậy họ phải biết áp dụng những kết quả của khoa học đo lường trong giáo dục. Một trong các định nghĩa cơ bản của một kỳ thi là tính tín nhiệm và tính trị giá của nó. Giả dụ, mỗi ngày bạn ra chợ mua một ký thịt, và luôn mua tại một bà bán thịt. Nếu trong trên thực tế cái cân của bà bán thịt đó bị non, cứ luôn là 9 lạng rưỡi, thì cái cân của bà ấy rất "ổn định". Ta gọi nó có độ tin cẩn cao. Nếu cái cân lúc già khi non quá nhiều, thì cái cân ko có độ tín nhiệm, vì nó "năm nóng năm lạnh".
Thi tự luận khó có tính tin cậy cao là vì phụ thuộc vào chủ quan của người chấm. Cùng một bài thi, thường xuyên có sự chênh lệch điểm giữa nhiều lần chấm. đó là điều mà không ai chối bào chữa được. Thi trắc nghiệm sẽ dễ có độ tín nhiệm cao hơn, nhỏ nhất là ở mắt xích chấm bài, vì cùng một bài thi dù chấm các lần đều có kết quả như nhau. Nếu một dạng bài thi cho học sinh thi hai lần, cách nhau vài tuần (học sinh không đủ quãng thời gian để cải thiện) thì thí sinh có điểm số hầu như nhau, thì dạng bài thi đó có độ tín nhiệm cao.
Hình như trước đây thi IELTS để có chứng thực về triển vọng Anh văn, họ ko cho phép thí sinh ghi danh thi nếu trước đó đã thi ko quá ba tháng thì phải. Vì trong khoảng khoảng thời gian đó kết quả là sẽ ko sai khác nhiều, thi chỉ phí tiền và thời gian. Tính tin cậy của bài thi dĩ nhiên cũng phụ trực thuộc việc tổ chức thi có nghiêm chỉnh không, Công bằng không. Ví dụ, thí sinh thi ở cụm này thì có khuynh hướng những điểm hơn ở cụm khác, vì được xem thi dễ hơn. Kỳ thi đó không có tính tin cậy cao.
Tính tin cẩn của bài thi có thể lo liệu được, bằng các phương pháp. đ.biệt là đối với bài thi trắc nghiệm. đương nhiên bài thi nào cũng có mục đích của nó. cơ nhưng mà chúng mình không nên nhìn chung chung mà phải xác định rõ ràng hơn vì mục đích của bài thi sẽ làm cho hình thức của bài thi. Thi chạy xe thì phải lên xe mà đi. không thể cho vài câu hỏi lên dốc thì phanh sao, thắng sao. Thi như vậy, để lấy bằng tài xế, là ko có tính ý nghĩa - giá trị. đánh giá kinh nghiệm viết văn thì phải làm luận. đó là điều tất nhiên.
Nhưng rắc rối nảy sinh lúc ta gặp những môn khoa học tự nhiên. đ/biệt là môn Toán mà vừa qua mọi người bàn tán sôi nổi. mục tiêu của thi môn Toán là đánh giá kinh nghiệm tư duy toán học, suy luận logic, tính toán... dù vậy có cần phải trình bày rõ cho mọi người những bước tư duy, suy luận, lo liệu vậy nên hay không? Lấy ví dụ một vấn đề đố, chỉ cần thí sinh đề ra đáp số đúng (hoặc chọn đúng trong một vài lựa chọn lựa được cho sẵn) là được rồi hay sĩ tử cần trình bày vì sao mình làm vậy nên. đó là cả một vấn đề cự kỳ can hệ.
Nói một cách gọn ghẽ là chúng mình muốn nhận định tư duy toán học, suy luận và tính toán đơn giản hay cả việc trình bày nhiều kinh nghiệm đó? dĩ nhiên nếu chúng ta chọn cái sau, tức thị có việc trình bày, thì phải là thi tự luận. mặc dù vậy nếu ko cần trình bày, thì thi trắc nghiệm cũng có thể đánh giá được. ko ai có thể cho rằng lúc làm trắc nghiệm về Toán mà sĩ tử ko cần tư duy. cho rằng bấm máy tính là đủ để làm trắc nghiệm thì quá cực đoan, mà ko nghĩ rằng đấy là do việc ra câu hỏi là để đánh giá triển vọng lo liệu chứ ko thật sự là tư duy toán học. nghĩa là đề thi ko có tính giá trị ý nghĩa để nhận định tư duy nếu chỉ gồm nhiều câu như vậy.
Ở đây, theo về chúng tôi thi trắc nghiệm về Toán, cũng giống như những môn khoa học tự nhiên khác là quan niệm "quản lý theo hiệu quả". tức thị tôi ko biết anh làm thế nào, anh nghĩ suy ra sao, miễn sao kết quả đầu ra của anh tốt là được. dễ thường do có khuynh hướng thực dụng chủ nghĩa, châu âu, đ/biệt là Mỹ họ đã dùng trắc nghiệm lâu đời và vẫn chuyên dụng cho các kỳ thi có tính tiêu chuẩn của họ. Dù không phải là ko có khiếm khuyết, cơ mà giá trị ý nghĩa của những kỳ thi như vậy cũng được thú nhận rộng rãi. nhưng mà dù sao, có một điều tất yếu là thi sao học vậy. Thi trắc nghiệm thì ta học theo kiểu... trắc nghiệm.
Nếu tĩnh tâm ngẫm ngợi thì vấn đề không đến nỗi như vậy. Ta cũng đã thi, trắc nghiệm Lý, Hóa... rồi. những em học các môn đó có phải chỉ đăm đăm cái máy tính bấm bấm rồi khoanh A, B, C, D không? Hay nhiều em cũng phải có giấy bút, ghi tóm tắt lộ trình giải? tất nhiên em nào nhanh trí hơn thì ghi nhỏ hơn, tức thị mất ít thì giờ hơn. nhưng có phải nhiều em mất đi tính logic, triển vọng suy luận mật thiết không? tất nhiên không, nếu ko có những bẩm chất ấy, những em sẽ không bao giờ đạt cao điểm được, nếu đề thi không quá tầm thường. Rồi trên lớp các thầy cô cũng phải giảng dạy bước từng bước xử lý vấn đề, cũng có bài tập tự luận, kiểm tra miệng...
Nghĩa là chúng ta cần phân biệt nhiều bài thi trong lúc học, mà chuyên ngành gọi là những bài thi làm lên (formative). khi đó những hình thức tự luận cần được chú ý hơn vì vậy nên mới phát hiện được các em sơ sót tại bước nào để uốn nắn. Cần phân biệt việc học trong việc luyện thi. nơi đâu cũng vậy, ở Mỹ cũng vậy, thi là phải luyện cách làm bài, có hoạch định. mặc dù thế nếu công đoạn học ko có căn bản thì tự luận hay trắc nghiệm cũng giống như nhau thôi. Kỳ thi cuối cấp, thi vào các trường đh khác với những kỳ thi trong khi học như thi học kỳ..., gọi là kỳ thi hoàn thành (achievement). những kỳ thi này nhằm tổng kết và bắt buộc có chuyện rớt đậu, lên xuống...
Và vì nó mang ý nghĩa xã hội, tác động đến các bài toán như đối nghịch về nơi giảng dạy, ngành nghề, học bổng... nên buộc phải có tính tin tưởng cao vì nó phải bảo đảm được một cách cao nhất tính nghiêm túc, Công bằng. Và trắc nghiệm sẽ có ưu thế hơn tự luận cho sự bảo đảm này.
| Dự thảo thi THPT quốc gia và tuyển sinh đại học, cao đẳng 2017 của Bộ giáo dục lên phương án tổng hợp một vài môn thi riêng rẽ làm thành bài thi tổng hợp trắc nghiệm. tổng tất cả còn 5 bài thi Toán, Ngữ Văn, Ngoại ngữ, khoa học - công nghệ tự nhiên (Vật lý, Hóa học, Sinh học) và khoa học - công nghệ xã hội (Lịch sử, Địa lý, Giáo dục Công dân). Ngoài môn Ngữ Văn thi tự luận, quãng thời gian làm bài 120 phút, thi trên giấy do giáo viên chấm, bốn bài thi còn lại sẽ tiến hành tổ chức theo dạng bài trắc nghiệm Công bằng, thi trên giấy và chấm trên máy tính. Đề thi môn Ngoại ngữ có 40 câu hỏi trắc nghiệm làm trong 60 phút. Bài thi Toán gồm 50 câu; khoa học - công nghệ tự nhiên, khoa học - công nghệ xã hội có 60 câu, làm trong 90 phút. Trong phòng, mỗi sĩ tử sẽ được cấp một mã đề thi riêng không giống nhau để tránh quay cóp. Kỳ thi sẽ do Sở Giáo dục những tỉnh chủ trì. |
Trần Quý Phi
Trưởng phòng tập huấn Cao đẳng y tế Quảng Nam
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét