Bất công bằng giới trong sách giáo khoa

Tại hội thảo Đảm bảo bình đẳng giới trong chương trình giáo dục phổ thông ngày 28/8 do Trung ương Hội liên hiệp đàn bà đất nước việt nam đơn vị chịu trách nhiệm, những chuyên gia đề ra nhiều vấn đề bất công bình giới và giáo dục giới tính tồn ở trong sách giáo khoa và chỉ ra những phương thức cải thiện trong chương trình giáo dục phổ thông và sách giáo khoa mới.

Ông Trần Kim Tự, Cục phó Nhà giáo (Bộ Giáo dục và Đào tạo), cho hay theo báo cáo - thống kê tìm hiểu của Bộ và UNESCO, vấn đề giới trong sách giáo khoa việt nam còn các nội dung, hình ảnh mang thành kiến giới. Thứ nhất là mất cân đối về con số tác giả nam và nữ trong sách giáo khoa.

Thứ hai là mất cân đối về tỷ lệ nhân vật nam và nữ. Thứ ba là hình ảnh đại diện nghề nghiệp của nam và nữ chưa đề đạt được xu hướng và nhiều thay đổi trong xã hội. Thứ tư là nội dung về giáo dục giới tính, kỹ năng sống chưa được đề cập một cách bài bản, chính thức.

Số liệu thống kê cho thấy rằng sự bất bình đẳng giới trong sách giáo khoa hiện hành. Nguồn: Bộ Giáo dục và Đào tạo

Phân tích 76 cuốn sách giáo khoa của sáu môn học từ lớp 1 đến lớp 12 có gần 8.300 nhân vật được đề cập đến, cùng với đó nam giới chiếm 69%, nữ 24% và trung tính về giới (ví dụ đứa trẻ, học sinh, phụ huynh) là 7%. Trong gần 8.000 nhân vật trong nhiều hình ảnh, nam giới chiếm 58%, nữ 41%, còn lại trung tính. 95% ví dụ trong sách giáo khoa về những nhân vật quan trọng, nổi tiếng là nam giới.

Càng lên cấp học cao, sự chênh lệch giữa nhân vật nam và nữ càng lớn. tại tiểu học, tỷ lệ nhân vật nam hiện diện trong sách giáo khoa chỉ tại mức 51%. nhưng mà lên tới cấp trung học phổ thông, tổng số lượng này đã tăng thêm thành 81%.

Nghề nghiệp của nhân vật nam trong sách giáo khoa cũng phong phú đa dạng hơn. Nếu nữ chỉ làm nội trợ, giáo viên, nhân viên sở bộ và là phái yếu, phải phụ thuộc thì nhân vật nam trong sách giáo khoa là y sĩ, nhà khoa học - công nghệ, kỹ sư, công an, bộ đội, là nòng cột trong g.đình và có lời nói quyết định.

"Hình ảnh, nội dung mang định kiến giới trong sách giáo khoa, chương trình giáo dục có thể làm tự khắc sâu thành kiến giới trong nhận thức trẻ em, làm chậm quy trình có được công bình giới thực chất", ông Tự đánh giá.

Bà Nguyễn Thị Mai Hoa, Ủy viên thường trực uỷ ban hành chính phong tục Giáo dục Thanh thiếu niên và Nhi đồng, cho biết giáo dục công bằng giới đất nước việt nam đi chậm hơn đối với các nước trong địa phận và thế giới. Lấy ví dụ về một số quốc gia như Anh, Hà Lan, Malaysia, bà Hoa cho là việt nam phải nâng cao quan điểm, nhận thức về giới và lồng ghép giới cho các nhà giáo dục và cả phụ huynh học sinh.

Ông Nguyễn Minh Thuyết tin tức kiến thức về sức khỏe sản sinh sẽ được giới thiệu từ lớp 4. Ảnh: Dương Tâm

GS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng chủ biên chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, quyết đoán nội dung công bằng giới và giáo dục giới tính sẽ được chú ý hơn hơn trong chương trình mới. đ/biệt, kiến thức về sức khỏe sinh sản sẽ được tung vào sách giáo khoa từ lớp 4, sớm hơn một năm so với chương trình hiện hành, và giáo dục giới tính nói chung có thể được giới thiệu từ mầm non.

Ở chương trình mới, công bằng giới sẽ là nội dung chính tại một số môn chứ chẳng phải chỉ đơn thuần là lồng ghép, ví dụ tại môn Đạo đức, Tự nhiên xã hội, khoa học - công nghệ, Hoạt động trải nghiệm ở cấp tiểu học; Giáo dục công dân, khoa học - công nghệ tự nhiên, Hoạt động trải nghiệm ở cấp THCS; sinh vật học, Giáo dục kinh tế và pháp luật ở cấp THPT...

Ngoài ra, kiến thức về giáo dục giới tính và bình đẳng giới có thể được lồng ghép và là nội dung tích hợp tại toàn bộ môn học, cùng với đó mạnh nhất và sâu sắc nhất là tại môn Ngữ văn. "Tuy nhiên, các nội dung này vốn được coi là là mẫn cảm, tế nhị, gây quan điểm trái chiều nên xã hội chưa chắc đã ủng hộ. nhiều chuyên gia thì nói đưa muộn khiến học sinh bị thiếu kiến thức. nhiều người lại e ngại đưa sớm sẽ dễ vẽ đường cho hươu chạy", ông Thuyết phân tích - tìm hiểu.

Trước  ý kiến về những những dấu hiệu bất bình đẳng giới trong sách giáo khoa hiện hành, ông Thuyết cho là có bài toán có thể khắc phục ngay dù thế một vài khác thì chỉ có thể dùng hai từ "cố gắng".

"Về việc thăng bằng tổng số lượng tác giả nam và nữ trong sách giáo khoa, ban biên soạn rất muốn cơ mà chỉ tiêu bậc nhất để lựa chọn tác phẩm phải là nội dung và nghệ thuật. Có thể do tác động của xã hội phong kiến trước đây nên số tác giả nữ giới chưa có nhiều đối với nam giới nên việc này chỉ có thể tự khắc phục trong sau này và ko nên nhìn vào số lượng tại góc cạnh này", ông Thuyết giảng giải.

Về hình minh họa trong sách giáo khoa, tổng chủ biên chương trình mới cũng phải giật mình khi nhìn lại. "Có thể bản thân người soạn thảo, họa sĩ cũng có nghĩ suy nữ gắn với nghề nghiệp này, nam gắn với nghề nghiệp kia nên viết và vẽ ra, đến bây giờ nhìn lại mới thật sự thấy vấn đề", ông Thuyết nói và chắc chắn quả quyết sẽ sớm tổ chức tập huấn cho tác giả viết sách giáo khoa, các biên tập, họa sĩ, nhà xuất bản để tự khắc phục ngay bài toán bất bình đẳng giới trong hình minh họa.