Đầu thập niên 50 của kỷ nguyên 20, do tình hình chính trị rắc rối, Pháp bỏ tên Đại học Đông Dương, xôm tụ nhiều trường y học, Luật và khoa học - công nghệ thành Viện Đại học hỗn hợp Việt - Pháp. Viện trưởng là một người Pháp, viện phó là người Việt. Họ còn mở rộng đơn vị chi nhánh tại tp.hcm với một vài lớp đại học và cao đẳng dự trù, do nhu cầu theo bậc đại học ở tphcm và nhiều tỉnh Nam Bộ lớn mạnh mạnh.
Ngôi trường trên nền cũ của thành lũy, đồn binh
Lớp Cao đẳng dự trù văn chương Pháp mở ra nhằm giúp bạn trẻ người Việt và Pháp bắt đầu chuẩn bị điều kiện cấp thiết để tiếp tục theo học đại học ở Pháp, do ông Nguyễn Thiệu Lâu làm Tổng thư ký.
Lớp văn chương Pháp phát triển thành Ban dự tính Văn khoa Pháp năm 1955 rồi trở lên thành Cao đẳng dự bị Văn khoa Pháp. tại thời đoạn này, lớp phải mượn tạm bợ lớp học của trường Kỹ nghệ thực hành tại đường hồng thập tự (nay là đường Nguyễn Thị Minh Khai) để học vào buổi tối.
Khi lớp học dời về trường Pétrus Ký thì sinh viên được học vào ban ngày. Cao đẳng dự bị Văn khoa Pháp tiếp theo hợp nhất với Đại học Văn khoa từ hn chuyển vào phát triển thành Đại học Văn khoa, trực thuộc Viện Đại học Quốc gia việt nam (tức Viện Đại học phức hợp Việt - Pháp từ tp hn chuyển vào, tiếp đến được chuyển giao cho chính phủ - nhà nước Quốc gia Việt Nam). Trụ sở trường tại góc đường Nguyễn Trung Trực và Gia Long, nơi diễn ra lễ khai học thứ 1 năm 1957.
 |
| Đại học Văn khoa trong ngày đầu ra đời. Ảnh tư liệu Đại học Văn khoa. |
Muốn theo học tại Đại học Văn khoa, ứng cử viên phải có bằng tú tài toàn phần đất nước việt nam hoặc bằng tú tài ở nước ngoài. Đến năm học tiếp theo 1958-1959, ứng cử viên phải có bằng tú tài văn học. Khi nhập học, sinh viên phải qua một năm dự phòng và suốt giai đoạn học ở trường, họ ko phải đóng học phí. Sau lúc trúng tuyển kỳ thi hết năm dự trù, sinh viên học tiếp nhiều văn bằng cử nhân.
Mỗi năm học, sinh viên được ghi tên học cực đại hai văn bằng cử nhân và có thể dự thính nhiều văn bằng khác với nhân cách bàng thính viên (ngồi nghe, không được coi chính thức). Có 16 bằng cấp cử nhân Đại học Văn khoa huấn luyện trong năm học thứ 1 gồm: văn học việt nam, Hán học cổ kim, Hán học kim văn, văn học Pháp, Ngữ học Pháp, văn học và văn minh Anh, Ngữ học Anh, Sử đất nước việt nam, Tâm lý học...
Từ năm 1964, Đại học Văn khoa dời về đường Cường Để (đường Đinh Tiên Hoàng ngày nay) trong khuôn viên tòa nhà thành Cộng Hòa cũ. Đây vốn là doanh trại quân sự đóng kín, được Pháp cho xây vững chãi bằng bêtông cốt thép từ những năm 1870 theo cá tính cơ cấu pháo đài phòng vệ.
Tại đây, nhiều chàng trai cô gái Văn khoa được sống trong khuôn trời mơ tưởng với ngôi trường cổ kính và các con đường rợp bóng cây cổ thụ. Sát bên trường Văn khoa là Thảo Cầm Viên như một khu rừng thu hẹp giữa lòng thành phố và ngôi trường Trưng Vương với những nữ sinh ưa nhìn mỗi buổi tan trường.
"Hỡi người thương Văn khoa, bóng người trên hè phố; Lá đổ để đưa đường, hỡi người tình Trưng Vương" là những câu hát trong bài Con đường tình ta đi của nhạc sĩ Phạm Duy đã trở lên thân quen với sinh viên Văn khoa ngày đó.
Khu "tam giác sắt" tại khu vực trung tâm Sài Gòn
Đại học Văn khoa là một trong nhiều tâm điểm của phong trào chiến đấu của sinh viên Đô thành tp.hồ chí minh - Chợ Lớn trước 1975. Ngày 1/5/1957, sinh viên đại học này tổ chức xuống chân tường hàng nghìn công nhân đưa yêu sách gồm 39 điều của Tổng liên đoàn cần lao, song song với đó điều cuối cùng đòi thống nhất non nước bằng phương pháp hòa bình.
Trong năm đó, Ban Cán sự học trò, sinh viên do Hồ Hảo Hớn chỉ đạo cử đại diện lên Nha Học chính, đòi mở mang trường công, tiến hành thực hiện chuyển ngữ ở đại học. Tiếp đó, phong trào đòi sử dụng tiếng Việt ở bậc đại học thành lập, lan rộng ra những trường đh tại miền Nam.
 |
| Một cuộc biểu tình của sinh viên thành phố hồ chí minh trước 1975. Ảnh tư liệu Đại học Văn khoa. |
Trước lúc Mỹ đổ quân viễn chinh vào miền Nam việt nam, không khí chính trị ở đô thành tp hồ chí minh nóng dần lên, nhất là tại những đại học. nhiều giáo sư Nguyễn Đăng Thục, hoàng thất Dương Kỵ, Nguyễn Văn Kiết, Nghiêm Thẩm… đứng ra cảnh báo tình hình diễn biến nghiêm trọng của nước non, giúp sinh viên có thêm động lực cho những hoạt động chống chiến tranh, đòi hòa bình, thống nhất.
Ở tp hcm khi đó làm lên một khu "tam giác sắt" ngay tâm điểm thành phố, như một căn cứ địa do sinh viên làm chủ, cùng với đó Đại học Văn khoa là mũi nhọn. Giữa năm 1968, chính quyền thành phố hcm vây bủa công sở Tổng hội sinh viên tp.hcm ở số 4 đường Duy Tân và tuyên bố xóa sổ văn phòng.
Cuối năm đó, Tổng hội dời về trường Nông Lâm Súc. Từ đó, trường Nông Lâm Súc, Dược khoa và Văn khoa trên đường Cường Để tạo nên khu vực trung tâm của phong trào sinh viên tphcm. Suốt các năm tháng ấy, gần như ngày nào cũng có biểu tình, đấu tranh ở khu vực lãnh thổ này và khu công trường trước Hạ viện tận đến ngày thống nhất sông núi.
Cùng với phong trào tranh đấu chống quân sự hóa học đường, sinh viên Văn khoa ngày ấy quyết liệt chống đàn áp học sinh, sinh viên. Họ cùng hàng nghìn sinh viên tp.hồ chí minh đã thức trắng đêm 24/4/1970 để tang việt kiều bị chính quyền Lon Nol khủng bố.
 |
| Đại học khoa học - công nghệ Xã hội và Nhân văn ngày nay. Ảnh: hcmussh.edu.vn |
Năm 1976, Đại học Văn khoa và Đại học khoa học từ Viện Đại học tp. hcm được sát nhập thành Đại học tổng kết sài gòn, chuyên đào tạo cán bộ tìm hiểu khoa học tự nhiên và xã hội, giảng sư giảng dạy khoa học - công nghệ cơ bản cho những trường trong phạm vi.
Khi đó, trường có 16 khoa Toán, Vật lý, Hóa, Sinh, Địa lý, Địa chất, Ngữ văn, lai lịch, Triết học, Kinh tế, Thư viện, Ngữ văn Anh, Ngữ văn Pháp, Ngữ văn Nga, Đông Phương học và bộ môn Luật.
20 năm sau đó, Đại học tổng kết được tách ra thành Đại học khoa học Xã hội và nhân bản và Đại học khoa học - công nghệ Tự nhiên thuộc mạng lưới hệ thống Đại học Quốc gia tp.hồ chí minh.
Hiện, đại học này có hơn 20.000 người học, với hàng trăm học viên nước ngoài, phát triển thành tâm điểm đào tạo nhân công ngành khoa học - công nghệ xã hội và nhân bản lớn tại phía Nam.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét