Phân biệt 'on time' và 'in time'

Mùa hè đến, ngày mai cả đơn vị tổ chức sẽ đi picnic. Mọi người hẹn nhau 5h30 xuất hiện để 5h45 xe bắt đầu chuyển bánh. 5h30 - tiếng chuông điện thoại cảm ứng rung lên lần thứ 5, bạn cuống cà kê bay khỏi giường và vơ bất cứ cái gì trong tầm tay lao tới đơn vị. 5h44, khi xe chuẩn bị chuyển bánh cũng là khi bạn lao ào lên xe như một cơn gió - "just in time".

Một câu chuyện gần gũi thân quen. Vậy, bạn đã "arrive on time" hay "arrive in time" cho cuộc đi chơi?

"On time" là việc bạn đến đúng giờ cho một phương án kế hoạch đã định sẵn. tại câu chuyện trên, phương án là 5h30, nên việc bạn trễ tới 14 phút sẽ biến bạn thành "a late person" - có nghĩa là bạn không "on time". Nếu muốn nói, "anh ấy là người luôn đúng giờ", bạn có thể nói: "He's always on time", có nghĩa là anh ấy không bao giờ đến muộn. 

Tuy nhiên, đúng giờ - "on time" - cũng là bài toán văn hóa. Người Hàn Quốc hay Mỹ rất quý trọng thời gian, đến muộn là tín hiệu của thiếu quý trọng và có thể mang đến cho bạn những quấy rầy. tại Trung Quốc, nếu bạn đến muộn trong 10 phút, đó được coi là "on time". ở Nhật Bản, nếu tàu điện đến chỉ sau một phút đối với giờ dự định, tức là nó đến muộn (late).

Ở Đức, bạn được kỳ vọng đến sớm 10 phút trước cuộc họp (đến trước 9 phút được xem là "not on time"). ở Nigeria, nếu một cuộc họp dự định bắt đầu từ 1h, nó sẽ bắt đầu trong khoảng 1-2h. Ở Brazil, nếu có một cuộc họp qua mạng (social appointment), bạn không cần phải đúng giờ, trừ lúc người ta thêm vào chữ "English time".

Người Nga thì tôn trọng sự bền chí, chứ chẳng phải việc đến đúng giờ, nên nếu có hẹn với người Nga, bạn nên đến đúng giờ tuy vậy đừng kỳ vọng điều trái lại từ đối tượng hợp tác.

Nếu có hẹn với người Nga, bạn nên đến đúng giờ, nhưng mà không nên kỳ vọng tương tự từ đối tác (Nguồn: businessinsider)

Quay quay về ví dụ, rõ rệt đến muộn 14 phút biến bạn thành người "not on time". tuy vậy việc bạn đến trước lúc xe xuất hành tức thị bạn đã "in time for the trip". "Being in time" có nghĩa là bạn tới vừa kịp trước lúc quá muộn; hoặc một điều gì đó xấu xảy ra. Tưởng tượng, bạn tới nơi hẹn vào thời điểm 5h46 và chiếc xe đã chuyển bánh, "you are not in time" - hoặc "you are too late". ngay sau đây là một số ví dụ khác cho "in time":

- The accident victim was seriously injured; they got him to the hospital just in time (Nạn nhân vụ tai nạn bị thương nặng; họ đưa anh ta vào cơ sở y tế vừa kịp lúc).

I missed the opportunity to go to that college because I didn't submit my application in time. (Tôi bị mất thời cơ vào học trường đại học đó vì đã không nộp giấy má đúng hạn).

Người ta sử dụng "just in time" để biểu thị ý tưởng "vừa kịp lúc", nghĩa là chỉ muộn hơn một chút thì hậu quả đã có thể diễn ra. 

Tóm lại, "being on time" là một thái độ sống (punctuality) và có tính phong tục. trong lúc đó, "being in time" là việc bạn đúng giờ trước lúc hậu quả xấu diễn ra. Trong các tình cảnh, hai cách thể hiện này có thể áp dụng thay thế cho nhau. 

Chúc anh chị luôn "on time" chứ đừng chỉ "in time" nhé.

Quang Nguyen
Bài viết tham khảo nguồn từ businessinsider.