- Chương trình mới: Liệu có thí điểm rồi lại xóa?
Chương trình mới: Liệu có thí điểm rồi lại xóa?
-
Chương trình mới: Liệu có thí điểm rồi lại xóa?
Trước lúc Bộ Giáo Dục và Đào Tạo và tập huấn (GD-ĐT) khai triển chương trình giáo dục phổ thông tổng thể (dự kiến bắt đầu từ những năm 2018), đã có rất nhiều ý kiến có ý kiến là công trình hàng ngàn tỉ này khó lạc quan bởi sự mơ hồ, thiếu hiện tại. Nếu không thận trọng, lại thêm một đề án giáo dục nữa sẽ phá sản như chơi ít nhiều đề án thí điểm tốn kém tiền nong công sức trước đây. Cái giá phải trả cho sự thiếu thận trọng trong giáo dục không phải chỉ là cái nhìn thấy trước mặt mắt mà tồn tại tiếp theo rất lâu, có lúc là ảnh hưởng lên cả một thế hệ.
"Đẽo cày giữa đường", chạy theo thị hiếu
Có lẽ nhức nhói nhất là lứa "chuột bạch" của chương trình phân ban THPT. Được khai mào từ những năm 1993, chương trình học phân ban được chia làm 3 ban: ban tự nhiên (A), ban xã hội (C) và ban kỹ thuật (B). song song với đó ban B khi khai triển đã ko thành công tốt đẹp. Năm 1998, hầu hết kế hoạch phân ban của Bộ GD-ĐT đã bị xóa bỏ lúc Luật Giáo dục được thông qua.
Năm 2003, chương trình phân ban mới được start lại, chỉ có 2 ban, dự định là tự nhiên A (60% học sinh) và ban xã hội C (40% học sinh). lúc triển khai thực hiện vào trên thực tế, lượng học sinh theo học ban A chiếm khoảng 90%, trong khi ban C chỉ có 10%. Thậm chí, ở những vùng khó khăn ở nhiều tỉnh phía Bắc, học trò lại có thoả ước học một ban với một số môn tự chọn khác. Trước diễn biến này, thay thế đến năm 2003 triển khai thực hiện đại trà chương trình - sách giáo khoa mới so với lớp 10 về hướng phân ban thì Quốc hội đã chấp thuận để chính phủ - nhà nước cho thêm 2 năm để tìm hiểu.
Học sinh Trường THPT Mạc Đĩnh Chi (TP HCM) trong tiết học của chương trình phân ban.( Ảnh chụp tháng 4-2010) Ảnh: Tấn Thạnh
Sau 2 năm thí điểm không thành công, Bộ GD-ĐT đã phải trình Thủ tướng chính phủ kế hoạch điều chỉnh chương trình thí điểm phân ban THPT. Theo phương án kế hoạch này, lớp 10 và 11 chia thành 2 ban như hiện nay. Đến lớp 12 sẽ phân ban sâu hơn, thành 4 ban tương ứng với 4 khối thi ĐH: A, B, C, D. Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, kế hoạch đến lớp 12 phân hóa sâu thành 4 ban chỉ là cách xoa dịu dư luận. Bốn ban này tương đồng với 4 khối thi ĐH. Nói cách khác, việc phân ban chỉ muốn mục tiêu là ôn thi ĐH, chạy theo sở thích và mọi cung đường đều dẫn đến ĐH.
Tuy nhiên, đến lúc triển khai đại trà, việc phân ban lại được thiết kế đồ họa thành 3 ban mới, gồm khoa học tự nhiên, khoa học xã hội - nhân bản và căn bản (học theo chương trình "chuẩn" và tự chọn nâng cao theo khối thi ĐH, gọi là cơ bản A, C, D).
Nhận xét về sự thay đổi như chong chóng của Bộ GD-ĐT tới việc tiến hành phân ban, nhiều chuyên gia giáo dục có ý kiến là chương trình phân ban qua các lần thí điểm thiếu hẳn một tư tưởng chỉ đạo nhất quán, xuyên suốt. Do thiếu lập luận khoa học - công nghệ vững chãi nên nhiều nhà thiết kế chương trình vừa làm vừa do thám kiểu "đẽo cày giữa đường" và thất bại là điều được báo trước.
Một ví dụ cho cách làm chắp vá là tới tháng 9-2006 đã phải triển khai thực hiện đại trà mà tháng 9-2005, Viện hoạch định chiến lược và chương trình giáo dục mới đề xuất bổ sung ban cơ bản bên cạnh 2 ban khoa học - công nghệ tự nhiên, khoa học xã hội và nhân văn theo thiết kế đồ họa lúc ban đầu của thí điểm lần 3. Việc phân ban "không giống ai" của nước ta đã biến những trường thành lò luyện thi ĐH, học sinh thi khối nào sẽ chọn ban tương ứng để học nâng cao các môn của khối thi đó.
Phi giáo dục vì học lệch, quá tải
Trong báo cáo giám sát về việc tiến hành thực hiện cơ chế, pháp luật về đảm bảo uy tín và chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông hồi tháng 8-2013, GS Đào Trọng Thi, lúc đấy là Chủ nhiệm ủy ban tập quán, Giáo dục, bạn teen, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng chủ trương chính sách phân ban tại cấp học THPT không thành công tốt đẹp. báo cáo cho thấy rằng từ năm học 2008-2009, toàn quốc có gần 84% học trò lớp 10 học ban căn bản, chỉ hơn 14% học sinh vật học ban khoa học - công nghệ tự nhiên, suýt soát 2% học sinh vật học ban khoa học - công nghệ xã hội và nhân văn.
Trao đổi với phóng viên Báo Người lao động, các nhà giáo giảng dạy tại nhiều trường THPT ngay lúc này nhớ lại: Ngày 15-8-2006 là hạn chót các trường THPT phải ban bố kết quả là phân ban học sinh lớp 10 tại trường mình. Thầy Trần kiên trinh, nguyên Hiệu trưởng Trường THPT Mạc Đĩnh Chi (quận 6, TP HCM), kể lúc này hầu như thầy giáo phải đi huấn luyện liên tục về mục đích, hiệu nghiệm, kể cả những điểm được xem là lý tưởng của chương trình. Số lần giáo viên phải đi tập huấn đếm không xuể.
Thế dù vậy, ngay khi thời hạn đăng ký kết thúc, tổng số lượng thu được kiệt lực ngỡ ngàng, hầu như đa số những trường đều có 100% học trò đăng ký vào ban cơ bản. Ông Nguyễn Văn Ngai, nguyên Phó giám đốc điều hành Sở GD-ĐT thành phố hcm, cho biết bây giờ ở tp hcm, có tới 90% học trò chọn ko phân ban. Số học trò chọn ban A chưa có nhiều và hầu như chơi có học sinh chọn ban C.
Thầy Trần trung kiên cho là một quy tắc căn bản lúc ban hành bất kì một chủ trương giáo dục nào thì việc trước tiên phải là hỏi quan điểm của đối tượng tiến hành thực hiện và thụ hưởng. Chương trình phân ban cũng thế, thay vì hỏi học sinh và cha mẹ muốn gì, thì một số người tự… quyết luôn. Ông Kiên lý giải tâm lý bao đời nay của người Việt là muốn cho con vào ĐH, thời cơ vào ĐH thì chọn ban căn bản và ban A là chắc ăn nhất. Nếu đã biết xu thế này thì đáng lẽ phải làm sao để tác động cho học trò thấy ĐH chẳng phải là cung đường độc nhất dù vậy hậu quả đã đi trái lại...
Theo ông Nguyễn Văn Ngai, cái tốt của chương trình phân ban là phát triển khiếu của người học vì người này có khiếu về nhiều kiến thức tự nhiên, người khác có kiến thức xã hội. bởi vậy, chấp nhận phân ban là phải cho phép tư tưởng môn chính, môn phụ tuy vậy thực tế lúc triển khai, chương trình vướng ý kiến - quan điểm giáo dục phải toàn diện. Phân ban mà vẫn phải bảo đảm giáo dục toàn diện, bắt học sinh học đủ đầy dẫn đến nặng nề, quá tải. Theo cách phân ban thì hệ số điểm số nhiều ban tương đồng nhau, độ chênh giữa số giờ học, điểm số nhiều môn giữa nhiều ban chỉ khoảng 20% trong khi trọng lượng tri thức có độ chênh cực lớn.
8 năm không công!
Ông Trần kiên trung phân tích - tìm hiểu phân ban mà hệ số đánh giá như nhau là sai ngay từ thực chất lúc đầu và rất hoang đường. Một đứa trẻ chưa thể giỏi toàn diện nhiều môn. Nếu chỉ giỏi toán thì môn văn phải có cách đánh giá rẻ hơn. "Ngày trước giải phóng, về chúng tôi học phân ban toán, lúc này hệ số toán tính là 5 thì nhiều môn còn lại chỉ cần hệ số 1, 2 là đạt" - ông Kiên nói.
Thực tế kết quả là giám sát ở những địa phương cũng cho thấy tất cả các trường THPT, kể cả nhiều trường THPT chuyên đều chỉ đơn vị chịu trách nhiệm dạy học theo ban cơ bản phối hợp với dạy nâng cao một vài môn thi ĐH theo lựa chọn của học trò.
Nhiều chuyên gia giáo dục nhận định trong lúc tiến hành thực hiện, Bộ GD-ĐT nên nhìn ra vấn đề bất hợp lý để có hướng xử lý phù hợp. Đằng này bộ này cứ cố duy trì chương trình tiêu tốn các kinh phí trong trạng thái dật dờ, như kiểu xài cho hết tiền rồi muốn ra sao cũng được!
Một chương trình mang tầm tác động đến hàng triệu học trò ko đi đến đâu từ nhiều năm 2006 đến 2014. Vào năm 2014, đề thi tuyển sinh vào ĐH, CĐ chỉ còn phần tri thức trong chương trình căn bản, đây được xem như dấu chấm hết cho chương trình phân ban. Theo GS Đào Trọng Thi, việc tiến hành thực hiện phân ban ở cấp THPT đã ko thành công tốt đẹp. Nói cách khác, việc phân ban đã thất bại. Thế tuy nhưng, trong mọi báo cáo - thống kê công khai của Bộ GD-ĐT về diễn biến giáo dục phổ thông đều không thấy bộ này nhắc gì đến kết quả là của mô hình phân ban, hữu hiệu hay hậu quả của nó.
Quá cứng nhắc
Theo ông Đỗ Ngọc Thống, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học - Bộ GD-ĐT, vào tháng 7-2014, Bộ GD-ĐT có tổng hợp và đánh giá về chương trình phân ban, thừa nhận bất cập của chương trình phân ban là quá cứng đờ do phân thành 3 ban ko đáp ứng được thoả ước của học sinh, không đáp ứng yêu cầu gắn với ngành nghề. hơn thế nữa, chương trình phân ban cũng không bám sát mục tiêu phân ban ngay từ đầu; việc ra đề, thi cử cũng không thích hợp.
Nhiều chuyên gia giáo dục và thầy giáo khi nhớ lại chương trình này đều nói toẹt đây là chương trình các "không", thiếu thực tế. nhưng mà vấn đề nêu ra là tại sao trong suốt một quãng khoảng thời gian dài, từ năm 2006-2014, Bộ GD-ĐT mới nêu ra đánh giá cuối cùng. Trong nhận định này không đề ra hướng tự khắc phục, cũng ko có hướng thừa kế hay vứt bỏ những hạn chế của một mô hình giáo dục tại tầm quốc gia?
Kỳ tới: 87,6 triệu USD, thí điểm rồi ngừng!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét