Khi đặt chân lên Sa Pa (Lào Cai), bạn sẽ ngạc nhiên khi những đứa trẻ khoảng 10 tuổi có thể nói tiếng Anh tự nhiên với du khách nước ngoài, tuy nhưng cũng có thể bán hàng cho người Việt bằng thứ tiếng Kinh rất thành thạo, và giao thiệp bằng tiếng dân tộc với dân cư tộc thiểu số cùng địa phương. nhưng bạn đừng vội có ý kiến là nhiều đứa trẻ đấy là thần đồng về học ngoại ngữ. Chúng được gọi là các đứa trẻ đa ngôn ngữ (multilingual children) vì môi trường sống đặc trưng cho phép dễ dàng có được điều đó.
Nếu là nhiều ông bố, bà mẹ trẻ, bạn có vui lúc ngồi uống cà phê ở góc phố London (Anh) nhìn đứa con 6 tuổi thư thái hỏi mua cái bánh tại cửa hàng bánh bên cạnh bằng tiếng Anh, rồi chuyện trò với những đứa trẻ người Anh khác… mà ko cần sự trợ giúp nào của bạn về mặt ngôn ngữ?
Đó là một trong các thế mạnh - vượt trội của việc học tiếng Anh từ sớm. tuy nhưng câu hỏi mà tất cả bố mẹ khúc mắc là lứa tuổi nào là sớm và thuận lợi nhất để học ngoại ngữ cho trẻ? Liệu việc học ngoại ngữ sớm có tác động tới sự lớn mạnh tư duy, ngôn ngữ của bé tương lai?
Ngày nay, cùng với sự lớn mạnh mạnh mẽ của k-thuật và Internet, cộng thêm sự giao lưu ngôn ngữ, tập quán trực tiếp (người với người) giữa người việt nam và người nước ngoài, và gián tiếp là qua các kênh truyền hình, Internet, rất rất nhiều bé bi ống bô nói tiếng Anh lúc mới lên 2-3. những bé có thể nói các chữ cái A, B, C hay đồ vật thân quen như quả táo (apple), quả chuối (banana), con chó (dog)… Hơn thế, chúng còn bộc lộ sự thích thú, khả năng nghe hiểu đích thật lúc xem đoạn phim hoạt hình bằng tiếng Anh, trong khi có thể phụ huynh, ông bà không hiểu gì.
"Hiện tượng" các đứa trẻ có thể biểu đạt chữ cái hay đồ vật xung quanh đời sống - sinh hoạt bằng cả tiếng Anh và tiếng mẹ ruột lúc mới 2-3 tuổi càng ngày càng trở lên phổ biến những năm vừa qua, và tất cả phụ huynh thấy được đó ko phải trình độ gì đ.biệt. Hay nói một cách khác những "đứa trẻ song ngữ" không còn hiếm, thực chất nó phản ánh môi trường ngôn ngữ và tương tác với xã hội của trẻ đã thay đổi vô cùng nhiều so với thế hệ bố mẹ, ông bà chúng - thế giới mà tiếng Anh có vai trò thống trị trong kỹ thuật, kinh tế, văn hóa, vui chơi giải trí, thể dục - thể thao, chính trị…
Video bé Minh Anh nói chuyện cùng ban giám khảo chương trình "Biệt tài tí hon".
Cách đây khoảng ba thập kỷ, lúc nhiều nghiên cứu về hành vi học ngoại ngữ của trẻ chưa lớn mạnh, người ta lầm tưởng trẻ cần có đủ nhận thức và trở nên thành thạo hoàn toàn về tiếng mẹ ruột rồi thì mới có thể đích thật học một ngoại ngữ mới. mặc dù vậy từ cuối kỷ nguyên 20, nhờ thành quả của các tìm hiểu về huấn luyện và lớn mạnh ngôn ngữ cho trẻ em, người ta nhận thấy trẻ có thể học cùng với một hoặc thậm chí 2-3 ngoại ngữ.
Tác giả Naomi Steiner trong cuốn "7 steps to training a bilingual child" (tạm dịch 7 bước nuôi dạy một đứa trẻ song ngữ) dẫn chứng nhiều đứa trẻ sinh ra tại Algeria có thể nói tới 3 thứ tiếng kể từ khi còn bé. Vì tại Algeria, nơi ngôn ngữ chính thống là tiếng Ả-rập nên trẻ em cũng tương tự như mọi cư dân đều nói tiếng Ả-rập. dù vậy tại đó cứ dân vẫn thường giao tiếp bằng tiếng Darja, thứ tiếng bản địa của người Bắc Phi, và lúc đi học thì nhiều trường lại dạy bằng tiếng Pháp. Điều ấy khiến cho nhiều đứa trẻ có thể nói tới 3 thứ tiếng.
Theo các nghiên cứu mới nhất, trẻ có chủ trương chính sách học ngôn ngữ tự nhiên như một bản năng và ko phân biệt tiếng mẹ ruột hay ngoại ngữ, một ngôn ngữ duy nhất hay lớn hơn một ngôn ngữ. Chúng học bất cứ ngôn ngữ gì mà chúng luôn luôn nghe và tương tác trong cuộc sống.
"Bộ máy" học ngôn ngữ tự nhiên này giúp trẻ hấp thụ ngôn ngữ một cách chủ động. vì vậy nhiều đứa trẻ sống trong các gđ mà cha và mẹ nói hai ngôn ngữ (ví dụ bố Mỹ, mẹ Việt) thì chúng sẽ hấp thu một cách tự nhiên cả hai ngôn ngữ, nói đồng thời cả tiếng Anh, tiếng Việt mà ko gặp trở ngại gì. khi ấy, việc học nói các ngôn ngữ không khác gì việc học bò, học đi, học chơi đồ chơi… Trẻ sẽ trả lời người bố Mỹ bằng tiếng Anh, và giao thiệp với người mẹ Việt bằng tiếng Việt mà không hề bị nhầm lẫn.
Những đứa trẻ học hấp thu song ngữ ngay từ khi chưa biết nói vậy nên được gọi là trẻ song ngữ đồng thời (simultaneous bilinguals). Ngoài ra, đang có nhiều đứa trẻ nói được tiếng mẹ đẻ, sau đó bắt đầu học ngoại ngữ. Nếu được dạy đúng phương pháp, chúng có thể giao tiếp tốt bằng tiếng Anh trên lớp với giáo viên và bạn học người nước ngoài sau khoảng 2-3 năm học, và tại nhà vẫn nói tiếng Việt với cha mẹ. hoàn cảnh tình huống này có tên gọi là trẻ song ngữ thứ cấp (sequential bilinguals).
Được học song ngữ từ nhỏ, bé Đoàn Ngọc Minh Anh (5 tuổi, Hà Nội) nói tiếng Anh lưu loát.
Trẻ sẽ tiếp tục hoàn thành cả hai ngôn ngữ trong quá trình lớn lên và học tập, lúc vừa giao tiếp, vừa học thêm hàng nghìn từ vựng mỗi học kỳ tại cấp độ rối ren hơn thông qua nhiều môn học, chứ ko dừng việc lớn mạnh ngôn ngữ như nhiều người vẫn lầm tưởng.
Ở cả hai tình cảnh này, nếu trẻ tiếp tục được nuôi dưỡng, học tập trong môi trường song ngữ cho tới tuổi khôn lớn thì chúng hoàn toàn có khả năng đạt đến trình độ nói cả tiếng Anh và tiếng Việt tương người bản ngữ.
Nhưng các đứa trẻ 13-14 tuổi hoặc lớn hơn nữa mới bắt đầu học tiếng Anh thì sẽ không bao giờ còn cơ hội đạt đến năng lực tiếng Anh tương tự người bản ngữ. Dù chúng phấn đấu hết sức thì cũng chỉ có thể đạt đến mức hầu như người tiếng Anh bản ngữ mà thôi, vì lúc này "bộ máy" học ngôn ngữ tự nhiên đã biến mất.
Những đứa trẻ bước vào tuổi thiếu niên sẽ phải vật lộn tới việc học ngoại ngữ, chẳng những vì thể chế có lợi trong bộ não của chúng không còn, mà còn vì sự tác động rất sâu nặng của tiếng mẹ đẻ với việc phát âm và hình thành câu. bây giờ, đứa trẻ có thể mau chóng nắm bắt được nhiều quy tắc ngữ pháp tiếng Anh, tuy nhưng thường xuyên nói và viết sai ngữ pháp. Chính việc thường xuyên mắc lỗi làm cho trẻ càng ngại nói và viết tiếng Anh và chuyển sang xu hướng thích đọc, làm những bài soát ngữ pháp hơn giao tiếp.
Những đứa trẻ học ngoại ngữ muộn vậy nên sẽ thường đối mặt với khó khăn trong việc đọc sách, nghe giảng, hay tranh luận bằng tiếng Anh nếu vào bậc học cao hơn và học hoàn toàn bằng tiếng Anh, dù có thể đạt điểm thi IELTS hay TOEFL tương đối cao, và có thể giao tiếp tốt bằng tiếng Anh. lý do là những đứa trẻ này bị thiếu hoàn toàn giai đoạn tích lũy tiếng Anh theo giai đoạn lớn mạnh nhận thức trong một số môn học bằng tiếng Anh hoàn toàn.
Để khắc phục nhược điểm này, giúp trẻ tự tin học tập tại bậc đại học hay cao hơn trong môi trường tiếng Anh hoàn toàn, phụ huynh nên hướng trẻ đọc sách hay học một số nội dung khoa học mà trẻ thích hoàn toàn bằng tiếng Anh. Vì việc tích lũy tiếng Anh trực tiếp thông qua những môn học là một công đoạn nền móng cho việc học tập bằng tiếng Anh trong tương lai. những môn học hiệu quả trẻ có thể dùng để học bằng tiếng Anh hoàn toàn là toán học, vật lý, địa lý, nguồn gốc thế giới, và thậm chí là nhiều môn kinh tế, ngân quỹ cho lứa tuổi học sinh.
Nguyễn Anh Đức
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét