Từ tháng 3 hàng năm, các nước, khu vực tham gia thi Olympic Toán quốc tế (International Mathematical Olympiad - IMO) được đề nghị gửi câu hỏi đề thi đến nước gia chủ, tối đa 6 bài toán.
Ban chọn lựa đề thi của nước chủ nhà sẽ lập danh sách vấn đề rút gọn (short list), gồm những bài hay nhất, không trùng lặp đề thi IMO những năm trước, hoặc kỳ thi quốc gia của những nước, khu vực lãnh thổ tham dự. những câu hỏi này không đòi hỏi tri thức toán ngôi thứ, không quá khó hoặc quá dễ, tuy vậy sĩ tử phải vận dụng hết triển vọng suy luận và tri thức toán được học.
Thầy Nguyễn tự khắc Minh, chuyên viên Cục điều khiển vận hành chất lượng (Bộ Giáo dục và đào tạo, đảm trách Toán Olympic) cho biết, short list gồm 25-30 bài, thuộc đủ 4 phân môn đại số học, Tổ hợp, Hình học và Số học. Mỗi phân môn có từ 6 đến 8 bài.
Những năm mới đây, đề thi của mỗi kỳ IMO gồm 6 bài toán. Việc chọn ra 6 bài từ short list là việc làm của Hội đồng quốc tế (International Jury) của mỗi kỳ IMO. Chủ tịch Hội đồng quốc tế, các thư ký là người của nước chủ nhân. hội viên còn lại là của Hội đồng nhiều trưởng đoàn tham gia IMO.
Đề thi IMO tại nhiều mức độ dễ - làng nhàng - khó
Việc bình xét những vấn đề trong short list để chọn ra 6 bài được thực hiện trong những phiên họp của Hội đồng quốc tế. Sau khi bàn bạc, bình xét, những trưởng đoàn sẽ biểu quyết để chọn ra 6 bài.
Theo quy định, 6 vấn đề phải đủ 3 mức độ: dễ, bình quân trung bình và khó, mỗi chừng độ có 2 bài. Việc xét chọn 6 vấn đề được thực hiện theo cách thức sau lúc bàn luận, những trưởng đoàn đề xuất cặp bài dễ (không bắt buộc đoàn trưởng nào cũng phải đề xuất), bảo đảm hai bài trong cặp không thuộc cùng một phân môn, rồi biểu quyết chọn ra một cặp theo nguyên tắc đa số thắng thiểu số.
Sau đó, Hội đồng quốc tế sẽ làm tương tự để chọn ra cặp bài nhàng nhàng, rồi cặp khó. Với mỗi cặp bài, việc chọn được tiến hành thực hiện qua nhiều vòng biểu quyết, bảo đảm tại vòng cuối chỉ có 2 cặp đối chọi. Trước mỗi vòng, nhiều trưởng đoàn được quyền phát biểu ý kiến, vận động biểu quyết cho cặp này hay cặp khác.
Theo thầy Minh, vài năm mới rồi, phương cách chọn bài vừa nêu đã biểu thị một nhược điểm lớn là có thể làm nên sự thiếu cân bằng đáng kể giữa con số bài của những phân môn. Điều này có thể gây ra sự thiếu cân bằng cho thí sinh, vì tất cả mỗi em đều chỉ mạnh tại một số phân môn.
 |
| Các thầy Lê Bá Khánh Trình, Nguyễn khắc Minh, Lê Anh Vinh (từ trái sang) ở Olympic Toán quốc tế năm 2017. |
Nhằm khắc phục tình trạng này và lên đường từ ý kiến có ý kiến là việc "tranh chấp" huy chương chính yếu diễn ra ở 4 bài có mức độ dễ và bình quân trung bình nên ở IMO 2013 tổ chức tại Colombia, Hội đồng quốc tế biểu quyết ủng hộ quy định 4 vấn đề ở mức độ dễ và bình quân trong đề thi IMO phải thuộc đủ 4 phân môn. Quyết định này đã buộc phương cách bầu chọn 6 bài thi phải đổi thay.
Cụ thể, từ những năm 2013 tới nay, 6 vấn đề ở mỗi kỳ IMO được bầu chọn theo phương thức sau lúc đàm luận về uy tín chuyên ngành, các đoàn trưởng đề xuất danh sách bài dễ, rồi biểu quyết chọn một bài. tiếp đến làm tương tự để chọn ra bài bình quân trung bình của phân môn.
Sau khi đã chọn xong ở mỗi phân môn một bài dễ và một bài bình quân trung bình, nhiều đoàn trưởng biểu quyết chọn ra cặp bài dễ. Cặp bài nhàng nhàng được suy ra từ bài dễ, bằng cách sử dụng tiên đề "4 bài dễ và bình quân trung bình phải thuộc đủ 4 phân môn".
Việc biểu quyết để chọn ra một bài dễ hay bình quân tại mỗi phân môn, hay để chọn cặp bài dễ, được thực hiện theo cách cũ, nghĩa là biểu quyết những vòng, tại vòng cuối chỉ còn 2 bài hoặc 2 cặp đối đầu nhau…
"Ở cách thức tiến hành xây dựng đề thi vừa nêu, mỗi phân môn, một vấn đề có thể vừa được đề xuất là bài dễ, vừa được đề xuất là bài trung bình. Thậm chí, sau khi đã được chọn là bài dễ, vấn đề đó vẫn có thể được tái đề xuất khi bình chọn bài trung bình. Như thế, bài dễ và làng nhàng ở một phân môn không nhất định phải khác nhau. Điều này được các đoàn trưởng chấp thuận vì không có khái niệm cỡ nào là khó và thế nào là trung bình", thầy Minh nói.
Đề được dịch sang tiếng mẹ đẻ của thí sinh
Sau lúc đề thi IMO gồm 6 vấn đề được chứng nhận, nhiều trưởng đoàn sẽ dịch đề sang tiếng nước mình để sĩ tử có thể giải toán bằng tiếng mẹ đẻ. nhiều trưởng đoàn sẽ được cách ly hoàn toàn với sĩ tử để tránh gian lậu. Mỗi bài toán được cho tối đa 7 điểm. sĩ tử phải giải 6 bài toán này trong 2 ngày liên tục, từng ngày giải 3 bài trong khoảng thời gian 270 phút.
Sau khi chấm dứt 2 ngày thi, bài thi của sĩ tử sẽ được ban giám khảo và đoàn trưởng của thí sinh đó chấm song song. sau đó hai bên sẽ hội ý để chỉ ra kết quả là cuối cùng. Giám khảo và đoàn trưởng đều có thể phản biện cách chấm của nhau để điểm bài thi của thí sinh chính xác nhất. Nếu hai bên không được đi tới đồng thuận thì người quyết định sẽ là trưởng ban giám khảo. biện pháp cuối cùng là toàn bộ đoàn trưởng cùng bỏ thăm. Riêng bài thi của thí sinh nước chủ nhà sẽ do giám khảo đến từ những nước có đề thi được chọn chấm.
Là người đảm nhiệm tuyển chọn, bổ dưỡng, dẫn đoàn hàng chục năm qua, thầy Minh cho hay, gần đây đất nước việt nam ko gửi đề xuất vấn đề cho IMO. "Tôi chưa thống kê chi tiết, cơ mà nhớ là năm 1987 việt nam có gửi đề xuất, trong số bài gửi thì có một bài được áp dụng trong đề thi IMO", thầy Minh cho hay.
Phân định huy chương vàng, bạc, đồng
Theo quy chế IMO, giải thưởng gồm có huy chương vàng, bạc và đồng, được trao theo điểm tổng thí sinh có được. Số sĩ tử được trao huy chương chiếm đến một nửa tổng số tham dự. Điểm để phân loại huy chương sẽ theo quy tắc tỷ lệ thí sinh đạt huy chương vàng, bạc, đồng là 1:2:3. nhiều em không giành huy chương, nhưng mà giải vẹn toàn ít ra một bài (7 điểm) sẽ được trao bằng khen.
"Lãnh đạo nhiều đoàn sẽ họp quyết chỉ tiêu điểm trao huy chương vì có thể có nhiều mức điểm cùng thỏa mãn những điều kiện nêu trên", thầy Minh nói.
Ngoài trao huy chương và bằng khen, Ban tổ chức sự kiện IMO còn trao giải thưởng đặc biệt cho các giải "cực kỳ sáng tạo", hoặc "tổng quát hóa vấn đề đặt ra trong bài toán". Giải này thông dụng trong thập niên 1980 dù vậy mới đây ít được trao. Người vừa qua nhất nhận giải đ-biệt từ Ban tiến hành tổ chức là Iurie Boreico, sĩ tử người Moldova, trong kỳ thi năm 2005. thí sinh Lê Bá Khánh Trình của việt nam từng nhận giải thưởng này trong kỳ thi năm 1979.
Olympic Toán quốc tế là cuộc thi Toán dành tặng học sinh THPT. từ lúc khởi điểm đến năm 1981, mỗi nước cử đội tuyển 8 hội viên, riêng năm 1982 rút xuống còn 4. từ những năm 1983 cho đến nay, quy định của IMO cực đại là 6 thành viên.
Đoàn Olympic Toán 2017 trở về trong sự đón tiếp của người nhà.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét