Sách giáo khoa Toán vừa xấu, vừa ít bài tập thực tế

Tọa đàm "Làm sao để có sách Toán tốt cho học sinh?" đơn vị chịu trách nhiệm ngày 15/4 tại thành phố hà nội đã hấp dẫn nhiều chuyên gia Toán học. 

Nhiều chuyên gia góp ý biên tập sách giáo khoa Toán mới. Ảnh: Thanh Tâm

Nhiều năm viết sách, nhà giáo nhân dân Vũ Hữu Bình chỉ ra nhiều ưu và nhược điểm của sách giáo khoa Toán. từ những năm 1955 đến 1986, sách giáo khoa Toán chính yếu được biên tập theo sách Liên Xô. từ năm 1986 đến 2002, những nước cùng với đó có việt nam muốn hiện đại hóa môn Toán nên bỏ quá sự thích hợp sư phạm khiến cuốn sách trở lên hàn lâm, nặng nề và phải chỉnh sửa những lần.

Sách giáo khoa từ năm 2002 đến nay đã thay đổi, lý thuyết rối ren được giảm tải, phần trùng lắp bị bỏ đi, sự cân đối giữa lý thuyết và thực hiện được bảo đảm. "Sách đưa ra các câu hỏi trường hợp, mang lại cho học sinh tri thức trên thực tế. Ví dụ học về tỷ số phần trăm, học trò được biết đến công thức giết mổ kho tàu hay tính tiền tiết kiệm", ông Bình nói tuy nhiên có ý kiến là các bài tập đó còn quá ít.

Theo ông Bình, trình bày trong sách giáo khoa Toán hiện còn nặng nề. Ví dụ phần tri thức về điểm nằm ngay giữa hai điểm, tia nằm giữa hai tia được dùng quá mức cấp thiết gây gian nan cho thầy giáo và học trò. các kiến thức bị phân khúc, thiếu tính liên tiếp, như báo cáo miêu tả học tại lớp 7 song lớp 8-9 lại không học. Có công thức hay dùng bị sách bỏ quá như tính dt tam giác đều khiến học sinh lúc làm bài thi phải minh chứng ban đầu vì sợ bị trừ điểm. 

Nhà giáo này cũng bộc trực phê bình lúc sách giáo khoa Toán còn nhiều bài tập chưa sàng lọc, câu hỏi không rõ rệt, thiếu bài tập, nội dung quan trọng cho đời sống hiện đại như phần tính xác suất, thiếu bài tập liên môn gắn với Vật lý, Hóa học, ngân sách chuỗi ngân hàng và nhiều đầu bài gắn với mọi mặt đời sống xã hội.

Nhà giáo dân chúng Vũ Hữu Bình đề ra những hạn chế trong sách giáo khoa Toán hiện hành. Ảnh: Thanh Tâm

PGS.TS Chu Cẩm Thơ san sẻ đã thực hành một cuộc khảo sát nhanh với 59 thầy giáo dạy Toán. kết quả là 58% người quyết đoán sách giáo khoa Toán không đáp ứng được việc làm giảng dạy, 69% nói sách ko đáp ứng được mục đích phát triển tư duy của học trò và 49% nói một nửa học trò chẳng thể hoàn chỉnh hết bài tập trong sách. "Mẫu điều tra không lớn nhưng mà phần nào phản ánh hạn chế trong sách giáo khoa hiện hành", bà Thơ nói.

Ông Đỗ Đức Thái, Trưởng khoa Toán Tin Đại học Sư phạm thủ đô hà nội đồng thời là Tổng chủ biên bộ sách giáo khoa Toán mới, nhấn mạnh y.tố thị giác trong sách giáo khoa rất kém. "Sách ít màu, giấy xấu, chữ bé, trông không vị trí thứ bậc. Sách phải cao cấp thì học sinh mới yêu và muốn học", ông Thái nói và cho hay dù nhà xuất bản hứa sách giáo khoa mới sẽ được in bằng 4 màu cơ nhưng mà với 4 màu căn bản và phải in trên giấy loại 2 thì nguyên tố thị giác không được tốt được.

Chủ biên bộ sách giáo khoa Toán cấp THCS hiện hành, GS Tô Thân tán thành với một số điều nhận xét của những chuyên gia, dù thế có ý kiến là nhân tố sách giáo khoa phải phù hợp với thực tế việt nam ảnh hưởng các đến giai đoạn soạn thảo. Ví dụ, phần tri thức về báo cáo - thống kê được đề nghị tung ra bậc THCS tuy nhiên vì nó không liền mạch với kiến thức học trò đang học nên nhà soạn thảo để cuối sách. lúc thí điểm, phần đó chẳng thể dạy vì đã qua khoảng thời gian thi cuối năm. Sau khi điều chỉnh, cho vào giữa sách thì phần phần kiến thức này lại bị rời rạc.

Phải xử lý các bài toán để có sách giáo khoa tốt

Ông Vũ Hữu Bình đặt ra một số mối quan hệ cần được xử lý để có bộ sách giáo khoa tốt hơn. trước nhất là cân đối giữa tính khoa học - công nghệ và tính sư phạm. Ngoài việc chuẩn xác, sách phải bám sát mục tiêu dạy học và trình độ của học trò. "Trước năm 2002, định lý Pytago được dạy vào cuối lớp 8 tuy thế tiếp theo được chuyển lên kỳ 1 lớp 7. phần lớn mọi người lo ngại chưa thể dạy được nhưng mà thực tiễn cho thấy tới việc chọn cách tiếp cận hợp lý, khoa học - công nghệ, học trò lớp 7 dễ dàng tiếp thu", ông Bình lấy ví dụ.

Thứ hai, nhiều nhà soạn thảo sách phải xử lý được mối mối quan hệ giữa hội nhập quốc tế và bản sắc đất nước việt nam. Sách giáo khoa nước ngoài đang có nhiều ưu điểm như bài tập phong phú đa dạng, sách in đẹp, đưa tri thức đại số vào khá sớm và đất nước việt nam nên học tập điều đó. dù vậy, ko phải cứ sách nước ngoài là toàn mỹ. Ông Bình đề ra viện dẫn một cuốn sách lớp 7 của Pháp đề ra 5 định lý liên quan đến tam giác trong cùng một bài học và không chứng minh từng định lý. bên cạnh đó, sách giáo khoa lớp 7 của đất nước việt nam đặt ra định lý, chứng minh đủ đầy hoặc chứng minh qua câu hỏi, bài tập.

"Tôi cho rằng sách việt nam trong tình huống này được viết tốt hơn vì khi học sinh có thể tự mình chứng minh thì tại vì sao bắt các em phải công nhận toàn bộ khiến trình độ tư duy kém đi, biến những em thành người thụ động", ông Bình nói và tỏ ra phiền muộn nếu đất nước việt nam tiếp thu "hạn chế" này, cho là việc để những em phải thừa nhận mọi định lý là mối nguy với toán học.

Ông Bình phân tích thêm thời nay, nhiều người muốn sách Toán phải có thêm câu hỏi cho học sinh khá giỏi. nhưng mà điều này ko hợp lý vì giáo viên rất là thích khai phá bài khó khiến "việc học của học sinh vốn đã quá tải lại càng trở lên nặng nề hơn". do vậy, phải giải quyết được mối quan hệ giữa đại trà và nâng cao lúc soạn thảo sách mới. 

Ông cũng nhấn mạnh sách Toán phải phát triển được năng lực Toán học của học sinh. "Sách giáo khoa không nên chỉ quan tâm đến trình độ toan tính mà còn phải tập trung đến năng lực tư duy, xử lý vấn đề, mô hình hóa khoa học. Sách Toán cần cung cấp cho học trò triển vọng tự học, tránh giải sẵn làm triệt tiêu nguồn động lực của học sinh; cần có rất nhiều ứng dụng và thực tiễn vào những môn học khác", nhà giáo này nhận định.

Ông Đỗ Đức Thái quyết đoán không được giảm tải chương trình Toán được nữa. Ảnh: Thanh Tâm

Tổng chủ biên bộ sách giáo khoa Toán mới Đỗ Đức Thái cho là sách giáo khoa Toán hiện nay chính yếu chuyên dụng cho việc dạy học của giáo viên. Sách mới sẽ chuyên dụng cho học sinh là chính, là tài liệu để học trò tự học. mặc dù vậy, bước biến chuyển mới này cũng cần có các bước nên sách vẫn phải là kịch bản để thầy giáo dạy học trên lớp.

"Chương trình giáo dục phổ thông mới chuyển từ hình thức tiếp cận nội dung sang tạo lên phát triển trình độ học sinh. do vậy, khoảng thời gian tới học Toán không phải để biết toán học gồm có cái gì, có bao nhiêu định lý mà phải biết nó được sinh ra từ đâu và vì sao người ta lại sinh ra nó", ông Thái nhấn mạnh.

Về vấn đề đưa những bài tập nâng cao vào sách giáo khoa, ông Thái nhận định sách giáo khoa và chương trình học là dành cho mọi người. "Kiến thức gì bung ra sách giáo khoa là toàn bộ học trò đều phải được học và học được", ông nói và có ý kiến là phần nâng cao có thể bung ra tài liệu yểm hộ khác. 

Chủ biên sách mới khẳng định sách giáo khoa Toán mới sẽ được tinh giảm, tiên tiến, nguyên tố thị giác tốt hơn và nâng tầm sáng tạo của học sinh việt nam. dù vậy, "không thể giảm tải được chương trình toán nữa, vì giảm tải là đi lùi với các nước trên thế giới".

Thanh Tâm