Bí quyết dạy con kỷ luật c���a người Nhật Bản

Kate Lewis, nhà văn tự do người Mỹ hiện sống cùng gđ ở xứ sở mặt trời mọc san sẻ trên Savvy Tokyo ngày 20/3 về cách tập dượt tính tự lập cho trẻ của người Nhật.

Một trong nhiều quan niệm lỗi lầm lớn nhất của tôi lúc mới chuyển đến Nhật Bản là trẻ con ở đây có tính kỷ luật bẩm sinh. Tôi hình dung lũ trẻ auto nghe lời cha mẹ với sự coi trọng tuyệt đối, tuân thủ những quy tắc một cách chính xác từ lúc mới thành lập.

Trong nhiều chặng đường thứ 1 trên xe điện ngầm, cảnh tượng trước mắt khiến tôi bị ấn tượng. các đứa trẻ chưa biết đi ngồi thứ tự trên ghế, trong lúc con giai 2 tuổi của tôi như đang tại chốn riêng, thoải mái nhảy nhót, cười đùa trước các khán giả cực chẳng đã. May mắn là các hành khách trên tàu không cảm giác thấy phiền trước sự bày trò của thằng bé. Trong khi tôi thì thào khiển trách để điều chỉnh hành vi của con, nhiều bà mẹ người Nhật toát giả tảng bình tĩnh lúc con cái ngồi ngoan ngoãn ở bên.

Trẻ Nhật Bản tham dự nhiều xe pháo công cộng một cách trình tự.

Con trai tôi ko ứng xử tồi tệ, chính xác là như vậy. Đó chỉ là khác biệt rõ rệt về tập quán giữa cách thằng bé thể hiện với cách anh em Nhật Bản đồng trang lứa được dạy dỗ. Tôi bắt đầu tự hỏi, cha mẹ Nhật Bản rèn luyện tính tự lập cho con như cỡ nào? vì sao trẻ ứng xử lý tưởng ngay từ lúc cha sinh mẹ đẻ? 

Chế ngự "khủng hoảng tuổi lên hai"

Tôi không phải bà mẹ Mỹ duy nhất khúc mắc về cách người Nhật rèn kỷ luật cho trẻ em. Tìm một đứa trẻ Nhật Bản ứng xử không tốt trở lên thành một trò chơi của tôi và nhiều bà mẹ ngoại quốc lúc đến nơi công cộng như công viên hoặc bảo tàng. khi bắt gặp một đứa trẻ vậy nên, phía chúng tôi liền thở phào nhẹ nhõm. chẳng phải chỉ con cái về chúng tôi mới xử sự như thế. Con của mọi người cũng thế. tuy thế, bố mẹ Nhật Bản có vẻ như không can thiệp chút nào. Đứa trẻ ngồi trên mặt đất, khóc lóc, hò la tại sân chơi trong công viên, trong lúc phụ huynh chúng tỏ ra bàng quan.

Có một lần, lúc gần lên xe điện ngầm tuyến Yamonote Line xuất phát từ Shinjuku để về nhà, con giai tôi một mực ko chịu đi. Tôi ko có cách gì kiềm chế được sự gắt gỏng vô lý của thằng bé bởi đang bận ôm con gái nhỏ. Nó nỗ lực tìm cách rời tàu trước khi tàu di chuyển, tôi thầm thào lời xin lỗi với nhiều hành khách trên tàu phải chịu chứa cảnh này. vào hồi đó, tôi chỉ ước có ai đó can thiệp bởi hoàn toàn bất lực lúc muốn ép con vào kỷ luật.

Tôi tâm tư với cô giáo dạy tiếng Nhật về câu chuyện này, nói đến cụm từ "the terrible two's", chỉ lứa tuổi gắt gỏng mà đứa trẻ nào cũng phải trải qua, thường là tuổi lên hai. Cô gật đầu và cười vang: "Chúng tôi gọi đó là ma no nisai. lứa tuổi quái quỷ". mặc dù vậy, lúc tôi hỏi người Nhật xử lý hành vi của trẻ tại lứa tuổi đó như thế nào, cô mỉm cười đầy bí ẩn.

Nghệ thuật Shitsuke (kỷ luật)

Một ngày nọ, tôi tuyệt tình phát hiện lý do chưa bao giờ nhìn thấy một đứa trẻ Nhật Bản bị phạt. Hôm đó, trên chuyến tàu khác, một đứa trẻ cũng cáu kỉnh và ko muốn về nhà như con giai tôi lần trước. Người bố nhanh chóng kéo cả nhà ra khỏi tàu. lúc cánh cửa đóng lại và đoàn tàu rời bánh, tôi thấy anh ngồi thụp xuống cạnh con trai giữa sân ga vắng vẻ và bắt đầu trách mắng. đấy là hình ảnh khiến tôi giác ngộ.

Hành vi của trẻ Nhật Bản ở nơi công cộng xuất hành từ việc dạy bảo chốn riêng tư.

Trong khi tôi tập trung ngăn chặn hành vi của con khi đang diễn ra, cha mẹ Nhật Bản dường như nỗ lực đợi đến thời khắc riêng tư mới thảo luận. Tôi bắt đầu lưu ý đến điều này hơn, và hiểu ra nhiều cuộc luận bàn yên lặng xảy ra khi cha mẹ ngừng tại các trụ cột tại ga tàu, rìa khu vui chơi hay khi trẻ vừa bước vào xe bốn bánh riêng.

Bên cạnh giữ biểu thị cho trẻ, dạy con chốn riêng tư cũng là cách phụ huynh giữ thể diện cho mình. ở Nhật Bản, kỷ luật được gọi là shitsuke. Từ này cũng thường dùng để chỉ việc đào tạo, nuôi dạy. phụ huynh chính là tấm gương để trẻ soi chiếu và thể hiện hành vi nơi công cộng. Theo nhiều gì tôi chứng kiến, cuộc hội thoại chốn riêng tư có vẻ hữu hiệu hơn việc dọa lạt để kìm hãm con giữa đám đông.

Trừng phạt hành vi, ko phạt trẻ

Năm ngoái, một g/đình Nhật Bản gây xôn xao báo giới quốc tế lúc để đứa trẻ 7 tuổi mất tích ở Hokkaido sau lúc đuổi xuống xe ôtô vì ứng xử thiếu đúng mực. Họ người lái đi và khi quay quay lại, cậu bé đã biến mất. Họ may mắn tìm được con sau vài ngày, tuy thế nhiều nhà tâm lý trẻ nhỏ trên khắp năm châu đồng ý rằng chỉ nên trừng trị hành vi chứ không nên trừng trị trẻ. nhiều hình phạt nghiêm ngặt thái quá chẳng thể động viên. Điều cấp thiết là dạy trẻ về kỷ luật bằng cách làm mẫu, lặp đi lặp lại để chúng ghi nhớ và tự sửa sai.

Khi đến thăm nhà trẻ (yochien) của đàn ông, tôi nhìn thấy học sinh sử dụng lịch trình nghiêm nhặt, lặp đi lặp lại các bài hát, trò chơi, hành vi lịch sự như xếp giày gọn ghẽ và ngồi ngay ngắn, tận đến lúc hầu hết trở thành thói quen.

Phiêu Linh