Thứ Năm, 2 tháng 2, 2017

Phải tiếp tục cải cách giáo dục!

Một công trình 80 triệu USD vay của hệ thống ngân hàng Thế giới (WB) để cải cách giáo dục phổ thông vừa được chính cống khởi động hôm 17-1. Nội dung chính của công trình này là cải cách chương trình và sách giáo khoa (SGK), trong đó có nhận định và phân tích kết quả là học tập. gần tới cũng sẽ có thêm một công trình 100 triệu USD cho lớn mạnh những trường sư phạm để nâng cao trình độ đội ngũ thầy giáo (GV) và cán bộ điều hành ở bậc phổ thông, cũng là tiền vay của WB.

Cải cách chương trình và sách giáo khoa

Kết quả thi PISA (viết tắt của Programme for International Student Assessment - Chương trình nhận định học sinh quốc tế) rất ấn tượng của việt nam năm 2012 và mới đây là 2015 được nhiều người trong nước đón nhận không mấy tích cực, có lẽ vì nó không thay thế được ấn tượng với những gì cư dân hiểu ra hằng ngày. Tuy học sinh việt nam có thành tích cao trong những môn toán, đọc hiểu và khoa học cơ mà thực tế thông dụng vẫn là học để thi; những gì đang diễn ra ở những trường phổ thông còn cách rất xa với những gì những bậc cha mẹ mong muốn.

Cần đổi thay phương pháp dạy học để kích thích trí sáng tạo của học sinh, sinh viên Ảnh: TẤN THẠNH
Cần đổi thay phương pháp dạy học để kích thích trí sáng tạo của học sinh, sinh viên Ảnh: TẤN THẠNH

Nói tóm lược, thay thế được khơi gợi thú vị học hỏi và thực hiện những hoạt động để triển khai xây dựng những kinh nghiệm xã hội cấp thiết, học sinh đang bị nhồi nhét kiến thức một cách quá tải và không có bao nhiêu ý nghĩa. trong dịp UNESCO chủ xướng mục đích của giáo dục "học để biết, học để làm, học để chung sống cùng nhau, học để tự quyết đoán mình" thì chúng ta còn thậm chí chưa đạt lên mức cực thấp "học để biết" mà vẫn còn ở công đoạn "học để thi".

Vì học để thi nên thầy cô giáo được xem như là người truyền giảng những kiến thức đáp ứng cho việc thi cử. Quan niệm đó, song song với đồng lương quá thấp của GV, đã sinh ra tình trạng dạy thêm, học thêm.

Không chỉ lối tổ chức dạy học truyền thống và phương pháp dạy học áp đặt đã làm thui chột óc sáng tạo và thú vị học tập của học sinh mà quan niệm về sự thành công và thành tích học tập của cha mẹ cũng đã biến việc học của con trẻ thành một cơn ác mộng, trong dịp hoạ may nó phải là một niềm vui. Làm sao có thể dạy trẻ thành con người tự chủ, cộng tác, sáng tạo nếu bản thân những thầy cô giáo chẳng thể trao quyền tự chủ và chẳng thể đào tạo để sẽ có khả năng quyết định những cách tổ chức hoạt động giúp hình thành kinh nghiệm đó?

Chương trình và SGK chẳng phải cây đũa thần hình thành uy tín giáo dục. cơ mà, trong ngữ cảnh việt nam ngày nay, khi phần lớn GV chỉ quen với lối dạy truyền thống và luôn coi SGK là "kinh thánh", là chỗ dựa gần như độc nhất khi dạy học thì cải cách chương trình và SGK có thể là một bước đi có ý nghĩa cấp thiết.

Đề cao vai trò người thầy

Chúng ta hi vọng việc cải cách chương trình và SGK gần tới sẽ là một sự đổi thay về chất đối với chương trình hiện hành, chẳng phải chỉ là những sửa sang có tính chất chắp vá và thiếu tính h-thốngt.

Theo những gì công chúng được biết qua phát biểu của tổng chủ biên - GS Nguyễn Minh Thuyết, có thể thấy rằng chương trình phổ thông tổng thể sẽ được triển khai xây dựng lại một cách bài bản, dựa trên những quan điểm và phương pháp giáo dục tiên tiến, trong đó điều chính yếu là tổ chức những hoạt động sư phạm để hình thành trình độ và tư chất. Nói như vậy thì dễ cơ mà khó hơn và cấp thiết hơn là việc thiết kế những môn học và nội dung/phương pháp của từng môn sao cho từng chi tiết trong đó đều gắn với những mục đích giáo dục đã chứng nhận. bởi thế, có 2 bài toán cấp thiết nhất mà công chúng quan tâm: Một là, về mặt sáng kiến của cải cách, chúng ta mong muốn hình thành con người như thế nào; hai là, khả năng thực hiện sáng kiến ấy trong thực tế ra sao.

Theo phát biểu của GS Nguyễn Minh Thuyết, chúng ta mong hình thành con người có tư chất bác ái - bao dung, chuyên cần - tiết kiệm, bổn phận - kỷ luật, thành thật - dũng cảm; có những trình độ mấu chốt: tự chủ, cộng tác, sáng tạo; một vài trình độ chuyên biệt theo thiên hướng cá nhân và cần cho những lĩnh vực hoạt động nghề nghiệp mai sau. chúng ta hi vọng chương trình giáo dục phổ thông tổng thể lần này bảo đảm được tính h-thốngt, tức mỗi môn học, mỗi nội dung trong từng môn, giữa những môn và giữa những cấp lớp đều được lo liệu sao cho liên đới với nhau, tương hỗ lẫn nhau nhằm có được mục đích.

Thách thức đề ra cho nhóm biên soạn chương trình là khá lớn: có chừng mực dựa trên những thành tựu của giáo dục học tiên tiến có chừng mực cân nhắc sao cho thích hợp với ngữ cảnh việt nam, kể cả cân nhắc nguồn lực ngân sách và con người để thực hiện chương trình ấy.

Để thực hiện được mục đích trên, vai trò của thầy cô giáo là cự kỳ cấp thiết. Tuy chương trình sẽ được thiết kế trên quy tắc bảo đảm tính h-thốngt và hướng tới mục đích chi tiết cơ mà chương trình và SGK có tốt đến đâu mà thầy giáo không thực hiện được thì cũng giống như không.

Cốt lõi nằm tại chính sách

Lực cản lớn nhất ngày nay chưa phải là nguồn lực ngân sách hay trình độ, trình độ, nhận thức của GV mà là động lực đổi thay. những khiếm khuyết, khiếm khuyết trong kiến thức, kinh nghiệm, phương pháp giảng dạy của GV đều có thể tự khắc phục được nếu họ có động lực để đổi thay và có tổ chức chỉ dẫn thích hợp. trọng điểm của cơ chế là phải làm thế nào hình thành những động lực ấy.

Vì thế, tính tích cực của việc thực hiện những sáng kiến này rốt cuộc phụ thuộc vào trình độ làm cơ chế. Đã đang có nhiều cơ chế trước đây sau khi phát hành mới thấy bất cập; kể cả khi đã thấy bất cập, chúng ta cũng không có những nghiên cứu cấp thiết nhằm nhận định ảnh hưởng và ảnh hưởng của những cơ chế đó. hi vọng điều này sẽ được tự khắc phục bằng những hành động cấp thiết: gia tăng sự phân minh với việc sử dụng dòng vốn vay, tận dụng đội ngũ chuyên gia độc lập để triển khai xây dựng cơ chế và phản biện cơ chế trước khi phát hành, tổ chức thật tốt việc truyền thông và nhận định hiệu nghiệm từng khâu bằng những nguồn nghiên cứu Công bằng. những điều này sẽ giúp nâng cao uy tín của cơ chế và hình thành sự đồng thuận trong xã hội - một điều kiện chẳng thể thiếu để hình thành thành công của bước tiến mới.

Phạm Thị Ly

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét