Giáo dục, đặc biệt là giáo dục ĐH vừa qua hứng chịu những phê phán của công chúng. nhiều chỉ trích đó có khi trái ngược nhau. Một mặt, các trường kêu gọi được trao các quyền tự chủ hơn và phê phán nhiều quy định mật thiết, hạn chế của Bộ Giáo dục & Đào tạo (GD-ĐT). mặt khác, xã hội ta thán là bộ buông lỏng điều khiển vận hành dẫn đến tuyển sinh bừa bãi, chất lượng sụt giảm, thất nghiệp tràn lan và ở trường tư thì xảy ra hiện tượng tranh chấp nội bộ.
Tư duy làm thể chế không có bước tiến
Trong văn cảnh đó, vẫn có một số ít trường làm lên kết quả là đáng cổ vũ, là nhờ lãnh đạo cấp trường có tầm nhìn xa, có khả năng lãnh đạo, sẽ có khả năng cuốn hút người giỏi và anh dũng thực hiện những ý tưởng bước tiến mới. Để làm được điều đó, họ cần sẽ có khả năng thích nghi với văn cảnh cơ chế, với đòi hỏi của thị trường và điều hòa được ích lợi của nhiều bên khác nhau.
Tuy nhiên, những hoàn cảnh như vậy chưa có nhiều. phần nhiều các trường vẫn phải chạy theo việc đáp ứng nhiều quy định những khi hạn chế của bộ, thiếu động lực để bước giao động mới và thiếu tầm nhìn để đầu tư dài hạn.
Bộ GD-ĐT vẫn loay hoay tới việc chỉ đạo nhiều bài toán chẳng may là việc của cấp trường, như tuyển sinh hay nhân sự lãnh đạo. Đến bộ trưởng cũng từng nhìn nhận bộ này chẳng khác nào "Bộ thi" vì dường như việc chỉ đạo tuyển sinh chiếm sắp hết thời gian và quyết tâm của bộ.
Phụ huynh đợi con thi trong kỳ thi ThPt quốc gia 2016 Ảnh: hoàng Triều
Trước hiện tại ấy, cải tiến uy tín quản trị chuỗi hệ thống, hay nói cụ thể hơn là chất lượng triển khai xây dựng chủ trương, phát triển thành một nhu cầu cấp bách.
Từ trước tới nay, người ta thường thấy vai trò chỉ đạo của bộ thể hiện qua việc đặt ra nhiều quy phạm về mọi mặt hoạt động của nhà trường để hướng dẫn những trường về nhiều việc được phép làm và làm như cỡ nào. so với cách đây vài chục năm, phải nhìn nhận là những quy định ngày nay đã thông thoáng hơn vô cùng nhiều, và xu thế nhất quán là quyền tự chủ của các trường ngày một được rộng mở. có nhiều ví dụ cho thấy rằng điều đó, chi tiết nhất là tuyển sinh, hay quy định về việc tổ chức sinh hoạt học thuật có nhân tố nước ngoài.
Tuy nhiên, tư duy làm chính sách thì không có bước nhảy vọt nào đáng kể. chính yếu là chỉ ra những quy định chỉ dẫn và thời gian mai sau là ban hành nhiều chuẩn mực (tiêu chuẩn kiểm định, tiêu chuẩn - chuẩn mực uy tín trường đại học, lý tưởng giảng sư, lý tưởng phân tầng...). vấn đề là, nếu những đề nghị về quy chuẩn uy tín đó ko gắn với nhiều chủ trương động viên nhằm hình thành nguồn động lực thay đổi theo hướng tốt cho nhiều trường thì nó sẽ chỉ kích thích cách làm chống chọi. Mà nhiều cách ấy chẳng phải khi nào cũng có bản tính hay giúp phần thực sự thay đổi theo hướng tốt hoạt động của những trường.
Vai trò điều hành chính phủ ở chỗ nào?
Vai trò của Bộ GD-ĐT ko phải là cho cái này, cấm cái khác, càng chẳng phải là can dự vào các việc thông tin cụ thể của những trường - ví dụ như nhân sự lãnh đạo, chỉ tiêu hay cách thức tuyển sinh - mà là làm lên nhiều cơ chế cổ vũ nhiều trường chọn cách đối xử phù hợp với những mục đích chính phủ mong muốn được.
Ví dụ, chính phủ - nhà nước không nên cấm các trường hoặc bất cập chỉ tiêu tuyển sinh tập huấn nhiều ngành hiện nay có tỉ lệ thất nghiệp cao, với căn nguyên những ngành này đang thừa nhân công và đào tạo thêm sẽ làm tăng khả năng khủng hoảng kinh tế thừa, gây hoang phí cho xã hội và cho người học. Tuy căn do ấy cực kỳ cao đẹp và hợp lý song trong thực tế nó cực dễ hạn chế. Vì kinh tế kiến thức và khắp năm châu hóa ngày nay chuyển biến khá nhanh, những ngành đang rất "hot" bữa nay có thể sẽ biến mất hoàn toàn trong vài năm nữa do nhiều tiến bộ k-thuật. Dù chính phủ - nhà nước nắm trong tay nguồn lực và nguồn tư liệu lớn, cũng không được dự báo chính xác ngành nào sẽ cần bấy nhiêu người trong một vài năm tới.
Thay vào đó, dựa trên thông tin dữ liệu báo cáo bộ có thể theo dõi được chuẩn xác số liệu - thông số sinh viên của từng ngành trong toàn quốc. số liệu này nên được truyền thông rộng rãi để hầu hết những bên (bao gồm cả nhà trường, người học, cha mẹ, giới doanh nghiệp...) có tiền đề chỉ ra những quyết định trên tài sở tin tức đầy đủ. Vai trò nhúng tay của bộ có thể thể hiện qua việc cấp học bổng cho sinh viên các ngành có ít người học tuy vậy bao giờ cũng cần cho việc tiến hành xây dựng nền móng xã hội, như nhiều ngành khoa học - công nghệ nhân văn, dân tộc, khảo cổ... nhiều ngành đã có tín hiệu thừa người như ngành sư phạm ngày nay, thì không cần cấp học bổng, mà nên cấp kinh phí cho các trường này tiến hành thực hiện việc tập huấn chuyên ngành chuyên dụng cho cho những chương trình cải cách.
Bằng cách đó, bộ ko cần phải cấm đoán những trường cũng sẽ vận động về hướng tự điều tiết. Một ví dụ khác, thay thế quy định điểm sàn chung cho cả mạng lưới hệ thống, bộ nên để nhiều trường tự chứng nhận phương thức tuyển sinh, định mức tuyển sinh, cùng với đó có vấn đề điểm sàn. Điều cần thiết là phương cách và chỉ tiêu tuyển sinh đó cần được nêu công khai trên trang web của trường, để thí sinh có đủ dữ liệu và đối chiếu, xã hội cũng có thông tin dữ liệu để đánh giá về chiến lược, năng lực, cũng giống như tính bộc trực của những trường.
Chính sách cần được phản biện bởi chuyên gia độc lập
Năng lực triển khai xây dựng cơ chế có ý nghĩa then chốt trong quản trị h.thống. thay vì chỉ tùy vào một đội ngũ chuyên viên hoặc tùy theo ý kiến - quan điểm của nhiều trường, bộ cần sự hỗ trợ của lực lượng chuyên gia độc lập. Sở dĩ cần có vai trò của chuyên gia độc lập vì họ ở vị trí địa lý Công bằng để coi xét vấn đề. Bộ nên cố vấn họ thay cho chịu tác động ý kiến - quan điểm của số đông trên mạng xã hội. thực tiễn minh chứng là chân lý chẳng phải khi nào cũng thuộc về số đông, nhất là một đám đông thiếu thông tin dữ liệu. Chuyên gia độc lập là nhiều người có khả năng chuyên ngành và có đủ thông tin, thông tin dữ liệu để gạn lọc nhiều ý kiến có tổng trị giá trong công chúng, không để nhiều bình luận cảm tính, thành kiến, không có cơ sở ảnh hưởng với việc phân tích và nhận định của mình. Họ cần được tạo điều kiện để tiến hành việc làm của mình một cách chuyên nghiệp và Công bằng.
(*) Xem diễn đàn: Giáo dục ĐH giật lùi, vì đâu?
Bài kỳ trước: Chương trình, giảng sư lạc hậu
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét