Nếu cách đây 20-30 năm, thứ duy nhất tất cả chúng ta n.khẩu về để dạy tiếng Anh là sách và một số băng đĩa, thời giờ đây trẻ nhỏ được tiếp xúc với báo đài, Internet, TV... hoàn toàn bằng tiếng Anh. Cách dạy và học tiếng Anh cần được đổi mới.
Bố tôi dành cả đời để đi dạy tiếng Anh. Tôi cũng có thể được xem như là "nòi" tiếng Anh lúc 6 tuổi đã bập bẹ "a book, a ball, a box, a cup", một phần nhờ may mắn lúc bố tôi là một trong các người trước tiên sau chiến tranh được cử đi học ở một nước tư bản. dù vậy, vào thời điểm đó, đạt được cuốn sách tiếng Anh cho ra hồn là "khá giả" lắm rồi. Chương trình học hồi đó dựa chủ yếu vào ngữ pháp cũng là dễ hiểu. Vì ko dạy ngữ pháp thì có gì mà dạy, bản thân giáo viên tiếng Anh cũng chẳng thể tiếp xúc với cái gọi là tiếng Anh chuẩn.
Hệ thống tập huấn tiếng Anh của việt nam, từ thời đoạn đó, hoặc thậm chí vài chục năm trước đó, dựa cốt yếu vào học ngữ pháp, có lẽ nào tương tự như mục tiêu "xóa mù" tiếng Anh, hơn là để sử dụng và hội nhập.
Mọi thứ đang thay đổi chóng váng. dù vậy có vẻ như việc dạy tiếng Anh trong giáo dục đất nước việt nam đang lễ mễ chạy đằng sau mà vẫn bị hụt hơi. Không nói giáo viên tiểu học, bản thân giảng viên tiếng Anh đại học cũng ít người sẽ có khả năng phát âm chuẩn và hay.
Ngay tại những trường tính danh có lượng sinh viên đạt 8.0 IELTS hay 100 TOEFL iBT trở lên tương đối phổ biến, chất lượng thầy giáo tiếng Anh cũng luôn là dấu chấm hỏi lớn. Nếu chuẩn hóa uy tín chất lượng thầy giáo thông qua điểm TOEFL iBT hoặc IELTS, tôi tin chắc số lượng ko nhỏ thầy giáo đại học có điểm thấp, thậm chí rất thấp. dĩ nhiên, một tỷ lệ không nhỏ thầy giáo cũng sẽ có điểm cao và cực kỳ cao.
 |
| Dạy và học tiếng Anh cần có sự sức bật. |
Do đội ngũ thầy giáo tiếng Anh thiếu cả về chất và lượng, việc đổi mới chương trình là bài toán nan giải với hệ thống huấn luyện đất nước việt nam. nguyên cớ là thầy giáo ko đủ uy tín thì chương trình tốt cũng khó có thể điều hành hiệu quả. Thậm chí, nếu chương trình giáo dục có thay đổi theo chiều hướng đào tạo phát âm thay vì ngữ pháp đi chăng nữa, thì phần ko nhỏ các thầy cô cũng không đủ trình độ và bản lãnh để nhận định chính xác học viên.
Thực tế là với ngôn ngữ, càng bắt đầu sớm thì triển vọng hấp thụ càng tốt. ở cùng điểm xuất phát, học trò sẽ học tiếng Anh nhanh hơn giáo viên. Liệu các thầy cô có bối rối nếu học viên còn phát âm... chuẩn hơn cô? Một chi tiết nhỏ mà ko nhỏ, đấy là không nhiều thầy giáo tại việt nam chịu ghi nhận mình kém hơn học sinh/sinh viên của mình, chí ít ở lĩnh vực họ giảng dạy.
Một rào cản nữa cho việc chuyển hướng huấn luyện tiếng Anh, đấy là nhận định chất lượng học sinh. Với lượng học sinh đồ sộ như hiện nay, việc giảng dạy ưu tiên phát âm và giao thiệp (thực tiễn) thay thế ngữ pháp sẽ đưa ra thách thức lớn cho toàn hệ thống: nhận định bằng cách nào. Với nguồn lực mỏng như thực tế, con số thầy giáo đủ chuyên môn, năng lực để nhận định khả năng phát âm/giao tiếp của học viên nắm phần thiểu số (tập trung chủ đạo tại địa bàn thành thị), việc đánh giá học viên qua khả năng phát âm/giao tiếp là gian nan hơn vô cùng nhiều.
Hệ thống của tất cả chúng ta ở thì trên thực tế thích hợp hơn cho việc ra đề trên giấy, chấm trên giấy. Với đáp án có sẵn, thậm chí một người chẳng biết gì về tiếng Anh cũng có thể chấm điểm sinh viên/học sinh thông qua bài trắc nghiệm tiếng Anh... Như thế dễ hơn rất nhiều.
Trước thực tế trên, đổi thay là hiển nhiên. Bởi nếu mạng lưới hệ thống giáo dục ko thay đổi, thị trường sẽ tự làm việc đó. học sinh, sinh viên sẽ phung phí rất rất nhiều thời gian học tiếng Anh tại nhà trường, tuy vậy ko dùng được. trong khi đó, một bộ phận lớn phải ra bên ngoài để học lại tiếng Anh nhằm thích nghi với yêu cầu của thị trường. Đây là sự tiêu phí nguồn lực cực kỳ lớn của xã hội và cần được đổi thay.
Thay đổi thứ 1, thiết nghĩ, phải bắt đầu từ bản thân thầy giáo tiếng Anh. Nếu họ phát âm chuẩn, giao thiệp tốt, họ sẽ đào tạo được học trò, sinh viên phát âm tốt và giao tiếp được. Để làm được điều này, cần mật thiết hơn thế nữa về yêu cầu chuẩn thầy giáo tiếng Anh (ít nhất tương đồng 90 TOEFL iBT hoặc 7.0 IELTS), đi dùng với thứ tự và hỗ trợ quan trọng từ phía nhà trường và Bộ giáo dục.
Sau đó, việc giảng dạy tiếng Anh với nền móng là phát âm nên được tiến hành từng bước một tại nhiều trường điểm tại những khu vực lãnh thổ thành phố lớn, tiếp theo lan tỏa ra toàn chuỗi hệ thống, kết hợp cùng với việc nâng cao uy tín giáo viên tại các trường đại học, trung học và tiểu học.
Tiếp theo, dựa vào nhiều giáo trình ở các trường trọng điểm, phối hợp với nhiều trung tâm tiếng Anh có kỹ năng ở nhiều thành phố lớn, Bộ GD&ĐT có thể chỉ ra chương trình khuôn, trình tự học và phương pháp nhận định, tiếp đến tiến hành thí điểm ở nhiều thành phố lớn.
Nguyễn Xuân Quang
